धनगढी । महाकालीका तुइन विस्थापन गर्न सरकारले बनाएका दुई झोलुंगे पुल हस्तान्तरण हुन बाँकी भन्दै तालाबन्दी गरिएपछि स्थानीय समस्यामा छन् । तुइन समेत भारतीय सीमा बलले हटाएपछि व्यास गाउँपालिकाका बासीन्दाको दैनिकी थप कष्टकर बनेको छ।
व्यास गाउँपालिका वडा नम्बर ६ बडू गाउँस्थित महाकाली नदीमा गत फागुनमै झोलुंगे पुल निर्माण भएको थियो। यस्तै वडा नम्बर ४ मल्घट्टेमा नेपाल–भारत जोड्ने झोलुंगे पुल माघ तेस्रो साता निर्माण सम्पन्न भएको थियो। तर दुवै पुलमा तालाबन्दीसँगै भारतीय एसएसबीले तुइन समेत हटाइ दिएपछि आवतजावत रोकिएको स्थानीयको गुनासो छ। स्थानीयले व्यास गाउँपालिका र जिल्ला प्रशासनलाई पटकपटक अनुरोध गर्दा पनि सुनुवाइ भएको छैन।
भारतका विभिन्न स्थानमा निर्वाचन भएकाले सुरक्षालाई मध्यनजर गरी सुरक्षाकर्मीले तुइन हटाएको व्याँस गाउँपालिकाकाका अध्यक्ष दिलिप बुढाथोकीले बताए। ‘२ वटा पुल निर्माणसँगै सम्पन्न हुनुपर्ने र एकैपटक हस्तान्तरण गर्नुपर्ने भएकाले ती पुलहरुमा आवातजावतमा रोक लगाइएको बुझिएको छ’ अध्यक्ष बुढाथोकीले भने, ‘पुलसँगै रहेका तुइन भने भारतमा भइरहेको निर्वाचनका कारण छोटो समयका लागि मात्र हटाइएको हो।’
महाकाली नदीमाथि तुइन र ट्युब विस्थापन गर्ने भनेर स्थानीय पूर्वाधार विकास तथा कृषि सडक विभागअन्तर्गतको सस्पेन्सन ब्रिज डिभिजनले दार्चुलाका ४ स्थानमा झोलुंगे पुल निर्माणको ठेक्का लगाएको थियो। मालिकार्जुनको बाकु पुल र बडूगाउँ पुल तथा व्यास गाउँपालिका वडा नम्बर २ मा भारतको गस्कु र नेपालको माल जोड्ने पुल र मल्घट्टे पुल छन्। मल्घट्टे र मालमा २ करोड ७३ लाखमा झोलुंगे पुल निर्माणका लागि ठेक्का सम्झौता गरिएको थियो। बाकु र बडू गाउँमा झोलुंगे पुल निर्माण गर्न २ करोड ५५ लाख ६४ हजारमा पुल बनाउने सम्झौता छ।
२ वटा पुल एकै प्याकेजमा निर्माण सम्पन्न गरेर सँगै सञ्चालनमा ल्याउनुपर्ने कार्ययोजना भएकाले पुल सञ्चालनमा नआएको दार्चुलाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी दीर्घराज उपाध्यायले बताए। ‘एउटै पुल भएपनि सञ्चालनमा ल्याउन पहल भइरहेको छ, यसका लागि समन्वय भइरहेको छ’ उनले भने, ‘तुइन कानुनी रुपमा अवैध नै भएकाले भारतीय पक्ष मात्र नभएर नेपाली पक्षबाट समेत विस्तापित गर्नुपर्छ तर अहिले हटाईका तुइन पुनः सञ्चालनमा आएको सूचना पाएका छौँ।’
निर्माण कम्पनीले सस्पेन्सन ब्रिज कार्यालयलाई र ब्रिज कार्यालयले स्थानीय तहलाई हस्तान्तरण गर्नुपर्ने प्रावधान छ। तर यी दुवै काम भएका छैनन्। तुइन विस्थापन कार्यक्रमका लागि ११ स्थानमा झोलुंगे पुल निर्माण गर्न जिल्लाबाट प्रस्तावसहित माग गरिए पनि भारतीय पक्षबाट ४ स्थानमा मात्र अनुमति प्राप्त भएको थियो। बाँकी ७ स्थानमा पुल नबन्ने भएपछि स्थानीय चिन्तित बनेका छन्।
झनै एसएसबीले महाकालीमाथिका आधा दर्जन तुइन हटाएपछि व्यासवासीको भारतीय भूमिसँगको सम्पर्क टुटेको स्थानीयको गुनासो छ। गत साउनमा व्यास गाउँपालिका वडा नम्वर २ मालमा तुइन तरिरहेका बेला भारतीय सुरक्षाकर्मीले लट्ठा फुस्काइदिएपछि जयसिंह धामी महाकालीमा बेपत्ता भएका थिए।
